06-22-2012, 04:31 PM
Τι έχει το πτυσσόμενο που δεν έχει το άκαμπτο;
1. Αληθινοί απόγονοι των πρώτων καγιάκ των Εσκιμώων.
Όλα τα καγιάκ των βόρειων λαών έχουν τρία κοινά χαρακτηριστικά κατασκευής που τα καθιστούν υπέροχα θαλασσοπόρα σκάφη. Τα πτυσσόμενα καγιάκ μοιράζονται τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά κατασκευής και έτσι αποκτούν και τα χαρακτηριστικά αξιοπλοΐας των παραδοσιακών καγιάκ.
1. Η γάστρα είναι κατασκευασμένη από εύκαμπτο υλικό σαν ύφασμα.
2. Η δομή χρησιμοποιεί εσωτερικό σκελετό που αποτελείται από νομείς και διαμήκη μεγάλου μήκους στοιχεία.
3. Το σκάφος κάμπτεται επειδή τα μέρη του σκελετού και το εύκαμπτο κέλυφος ( γάστρα) προσδίδουν μία συνδυασμένη ενδοτικότητα.
Οι σύνδεσμοι των μερών του σκελετού των πτυσσόμενων καγιάκ είναι κατασκευασμένοι να αποσυνδέονται και έτσι έχουν αρκετή ευκαμψία. Το μέγεθος της ευκαμψίας διαφέρει ανάλογα τον κατασκευαστή και το μοντέλο, αλλά όπως και τα αρχαία βόρεια σκάφη υπόκεινται σε κάμψη και συστροφή, ανάλογα με τις κινήσεις του περιβάλλοντος νερού, σε όλο το μήκος του σκάφους. Αντιθέτως τα άκαμπτα πλαστικά σκάφη, δεν ενδίδουν με την κίνηση της θάλασσας. Είναι άκαμπτα και «ξερά».
(Πολλές πληροφορίες για την κατασκευή και ευκαμψία των παραδοσιακών καγιάκ θα βρείτε στο βιβλίο –μελέτη του George Dyson, BAIDARKA, γκουγκλίστε το. )
Η πιο χαρακτηριστική φράση για την διαφορά είναι του John Hearth, γνωστού μελετητή των καγιάκ και των τεχνικών κωπηλασίας τους (σε ελεύθερη απόδοση)… « το να κωπηλατείς ένα άκαμπτο πλαστικό καγιάκ είναι σαν να χορεύεις με την κούκλα της βιτρίνας, ενώ όταν κωπηλατείς με ένα πτυσσόμενο είναι σαν να έχεις ένα κανονικό χορευτή παρτενέρ».
2. Είναι εγγενώς περισσότερο αξιόπλοο ( seaworthy)
Η ευκαμψία που αναφέρθηκε παραπάνω, μαζί με άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά, προσφέρει στα σκάφη αυτά σημαντική διαφοροποίηση από τα ανάλογα άκαμπτα ξαδερφάκια τους. Τα πτυσσόμενα σκάφη κάμπτονται με διάφορους τρόπους. Κατ’ αρχάς κάμπτονται κατά μήκος καθώς «καβαλάνε» τα κύματα, αγκαλιάζοντας έτσι το νερό. Προφανώς τα κοντύτερα σκάφη κάμπτονται κατά μήκος λιγότερο από τα μακρύτερα. Επιπλέον τα σκάφη κάμπτονται και συστρέφονται και κατά πλάτος και πλαγίως. Στα ταραγμένα νερά οι κινήσεις αυτές του σκάφους απορροφούν μέρος της πρόσκρουσης των κυμάτων. Επιπλέον το μαλακό πέτσωμα στην γάστρα, θα αποσβέσει και αυτό μέρος της ενέργειας της πρόσκρουσης. Όταν βρεθείς σε αντιμάμαλο, κοντά σε μια βραχωδη ακτή, μέσα στο πτυσσόμενο δεν νοιώθεις ότι κοπανιέσαι, ούτε ότι το σκάφος σου παρασύρεται πέρα δώθε. Η ευκαμψία αυξάνει την αξιοπλοΐα ( ή την ευπλοΐα αν θέλετε).
Άλλα χαρακτηριστικά των πτυσσόμενων συνεισφέρουν στην αξιοπλοία του σκάφους. Αν δείτε από κάτω την γάστρα του σκάφους όπως προωθείται στο νερό, θα διαπιστώσετε ότι η πίεση του νερού δημιουργεί κατά μήκος της γάστρας κανάλια, καθώς η εύκαμπτη γάστρα πιέζεται μέσα στα διαμήκη τμήματα του σκελετού ( καρίνες ).Αυτά τα κανάλια βοηθούν το καγιάκ να ανθίσταται στις πλάγιες δυνάμεις και μειώνουν σημαντικά τον εκπεσμό ( ξέσυρμα ) και τον διατοιχισμό ( μπόντζι) από τον πλάγιο κυματισμό.
Το μεγαλύτερο πλάτος είναι και αυτό ένα χαρακτηριστικό που προσφέρει ευστάθεια. Τα πτυσσόμενα είναι γενικά πλατύτερα από τα άκαμπτα, αν και η διαφορά στην ίσαλο είναι πολύ μικρότερη από αυτή που υπολογίζεται στο ολικό πλάτος που περιγράφεται στα εγχειρίδια προδιαγραφών. Το επιπλέον πλάτος οφείλεται κυρίως σε ένα χαρακτηριστικό κατασκευής που άρχισε να χρησιμοποιείται στα πτυσσόμενα πριν 60 περίπου χρόνια, όταν θάλαμοι αέρος κατά μήκος των πλευρών του σκάφους ( sponsons) προστέθηκαν στο πέτσωμα, με σκοπό την ευκολία συναρμολόγησης. Το χαλαρό πέτσωμα «φοριέται» εύκολα στον σκελετό και τεντώνεται με το φούσκωμα των sponsons. To χαρακτηριστικό αυτό, πού σήμερα έχουν όλα σχεδόν τα πτυσσόμενα σκάφη, προσέφερε επιπλέον ασφάλεια και ευστάθεια. Αφ’ ενός προσθέτει στο σκάφος πλευστότητα, αν για κάποιο λόγο πάρει νερά και αφ’ ετέρου, όταν το σκάφος γείρει, ο αεροθάλαμος εισέρχεται στο νερό δημιουργώντας αυξημένη άνωση και έντονη αντίσταση στην ανατροπή, δηλαδή τεράστια δευτερογενή ευστάθεια.
Η αξιοπλοία των πτυσσόμενων έχει αποδειχτεί στην πράξη σε διασχίσεις ωκεανών και σε επικά ταξίδια σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, αλλά ας δούμε γιατί οι «καλοί τους τρόποι» είναι σημαντικοί ακόμα και για λιγότερο επικά ταξίδια και εξορμήσεις.
Ταχύτερη καμπύλη μαθήσεως.
Για να ανοιχτεί κανείς στη θάλασσα με οποιοδήποτε καγιάκ χρειάζεται να ξέρει τις βασικές τεχνικές και να έχει βασικές θαλασσινές γνώσεις για τον καιρό, τα κύματα, γνώσεις ναυσιπλοΐας κλπ.
Αυτό είναι δεδομένο. Όμως για να φτάσει κανείς σε επίπεδο που να νοιώθει ασφαλής σε ένα άκαμπτο σκάφος, χρειάζεται πολλές ώρες στην «σέλλα», για να αναπτύξει τεχνικές στήριξης και ισορροπίας, ώστε να νοιώθει ασφαλής σε συνθήκες που υπάρχουν ή μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της εξόδου του. Μερικά στενότερα άκαμπτα σκάφη απαιτούν συνεχή προπόνηση από τον κωπηλάτη για να μπορεί να τα τιθασεύσει.
Τα πτυσσόμενα σου δίνουν την δυνατότητα να συγκεντρωθείς περισσότερο στην ανάπτυξη της τεχνικής της κουπιάς προώθησης ( forward stroke), καθώς δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις συνέχεια ισορροπία και ημιστηρίξεις, μόνο και μόνο για να μην τουμπάρεις. Και τα πτυσσόμενα μπορούν να πλαγιαστούν δραστικά στην στροφή, αλλά ταυτόχρονα μπορείς να παραμένεις ήρεμος όταν σε κτυπάνε κύματα και αέρηδες από το πλάι.
Τελικά με τα πτυσσόμενα αναπτύσσονται πιο γρήγορα οι απαραίτητες ικανότητες, ώστε να μπορεί κάποιος να κωπηλατεί ασφαλής στις διαφορετικές καιρικές συνθήκες.
Καλύτερη αίσθηση στο νερό.
Παρά το γεγονός ότι τα πτυσσόμενα μοιάζουν ογκώδη και αδέξια, είναι ικανότατα στο να σε συνδέουν με το υδάτινο περιβάλλον. Τα εύκαμπτα κελύφη και σκελετοί τους, δημιουργούν μια αρμονία με την θάλασσα και τις δυνάμεις της αντί να τις αντιπαλεύουν.
Σε πολλά πτυσσόμενα η κουπαστή ( coaming) του κόκπιτ είναι αρκετά ψηλά από την επιφάνεια του νερού, έτσι ώστε να μην χρειάζεται «φούστα» (sprayskirt), παρά μόνο σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Αυτό είναι σημαντικό όταν κωπηλατείς σε συνθήκες ζέστης, καθώς δεν πνίγεσαι μέσα στο «φούρνο» του ζεστού καλυμμένου με νεοπρέν κόκπιτ. Από την άλλη πλευρά, αν κρυώνεις ή απλά θέλεις να αποφύγεις τον ήλιο, μπορείς να εφαρμόσεις το sprayskirt.
Συγχωρούνε τα λάθη.
Η μεγαλύτερη ευστάθεια και η ευκαμψία τους θα βοηθήσουν «να την βγάλεις καθαρή» την στιγμή που θα κάνεις το λάθος, είτε από απροσεξία είτε από έλλειψη τεχνικής, καθώς το σκάφος δεν απαιτεί να είσαι πάντα στα καλύτερά σου και με την καλύτερη τεχνική.
3. Το ίδιο σκληρό και πιο ανθεκτικό
Αντίθετα με ότι έχετε πιθανόν ακούσει, τα πτυσσόμενα δεν είναι ευαίσθητα και «μη μου άπτου». Συνολικά έχουν περίπου την ίδια ευπάθεια με τα σκάφη από fiberglass, αλλά διαρκούν περισσότερο και, σαν τις γάτες, έχουν και μερικές έξτρα ζωές. Ας δούμε τα μέρη του σκάφους ένα ένα.
Η γάστρα ( κέλυφος, πέτσωμα)
Γενικά πρέπει να συμπεριφερόμαστε στην γάστρα του πτυσσόμενου όπως και στην γάστρα ενός σκάφους fiberglass. Οι ιδιοκτήτες του fiberglass δεν διανοούνται να τα σέρνουν πάνω σε βράχια καλυμμένα με πεταλίδες, ούτε να τα βγάζουν σέρνοντας σε παραλίες με κοφτερά χαλίκια και βράχια. Κάτι τέτοιο θα κατέστρεφε γρήγορα το λεπτό στρώμα gelcoat που προστατεύει την γάστρα τους και θα εξέθετε το fiberglass σε ζημιές, μειώνοντας δραστικά την ζωή του σκάφους. Την ίδια προσοχή πρέπει να έχουμε για την γάστρα του πτυσσόμενου.
Τα θερμοπλαστικά άκαμπτα σκάφη, αντέχουν να υπόκεινται σε τέτοιες κακοποιήσεις, αλλά αυτές έχουν ένα τίμημα. Μικρές ή μεγαλύτερες χαρακιές αρχίζουν να συσσωρεύονται στην γάστρα του σκάφους, μειώνοντας την ταχύτητα στο νερό και εν τέλει μειώνοντας την ζωή της γάστρας.
Αφού είπαμε τα παραπάνω, πρέπει να πούμε ότι τα πτυσσόμενα είναι πολλών ειδών. Οι γνωστότεροι κατασκευαστές προσφέρουν επιλογές για γάστρες με ανθεκτικότερα υλικά και ενισχύσεις ( keelstrips) στα μοντέλα expedition. Οι γάστρες αυτές είναι σημαντικά ανθεκτικότερες ώστε να μπορεί το σκάφος να προσαράξει συρόμενο π.χ. σε ένα κομμάτι πάγου, σε μια βραχώδη ακτή, ή να περάσει από μια λίμνη με υποβρύχια βλάστηση που φθάνει μέχρι την επιφάνεια. Υπάρχουν ιστορίες για ταξιδιώτες που αναγκάστηκαν να κάνουν διαδρομές στην ξηρά ανάμεσα σε δύο υδάτινα σώματα, λύνοντας το σκάφος και σέρνοντας τα πράγματά τους μέσα στο πέτσωμα, σαν έλκηθρο., χωρίς να υποστούν ζημιές.
Γενικά, με λίγη προσοχή, τρυπήματα και σκισίματα είναι μάλλον σπάνια και συμβαίνουν από κακό υπολογισμό και «καλό» κτύπημα σε κοφτερό βράχο με τον/τους κωπηλάτη/τες μέσα στο σκάφος και όχι από την εναπόθεση στην παραλία.
Ο σκελετός
Η κατασκευή τύπου «εσωτερικός σκελετός και κέλυφος» του πτυσσόμενου καγιάκ είναι αρκετά ισχυρή και αντέχει αρκετή ταλαιπωρία. Δεν είναι εύκολο να σπάσει ένα μέρος του σκελετού. Οι συνθήκες που θα έσπαγαν κάποιο τμήμα του σκελετού του πτυσσόμενου, όπως π.χ. να κοπανηθεί από ένα τεράστιο κύμα πάνω στην ακτή, θα έσπαγαν και το κέλυφος ενός άκαμπτου fiberglass ή θα δημιουργούσαν ρωγμές που θα υποβάθμιζαν την αξιοπιστία του σκάφους. Η ίδιες συνθήκες θα μπορούσαν να «βαθουλώσουν» ή να τσακίσουν ένα θερμοπλαστικό.
Πολλοί σκελετοί πτυσσόμενων έχουν αποδείξει την ανθεκτικότητά τους στην στρατιωτική χρήση. Μια συνήθης πρακτική των ειδικών δυνάμεων είναι να ρίχνουν το πλήρως φορτωμένο πτυσσόμενο καγιάκ από ελικόπτερο που αιωρείται 3 με 5 μέτρα πάνω από τα κύματα. Η καταπόνηση είναι μεγάλη, λόγω του μεγάλου φορτίου, αλλά τα σκάφη δεν παθαίνουν ζημιές.
Τα πτυσσόμενα καγιάκ έχουν εντυπωσιακά μεγάλη διάρκεια ζωής . ΟΙ σκελετοί διαρκούν και διαρκούν. Οι ξύλινοι σκελετοί χρησιμοποιήθηκαν πρώτοι από την KLepper το 1907 και έτσι έχουμε για αυτούς περισσότερα στοιχεία. Υπάρχουν σκελετοί 90 και 100 ετών στο μουσείο της Klepper σε κατάσταση που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Ξύλινοι σκελετοί και ολόκληρα σκάφη 30-50 ετών δεν είναι σπάνια σε αγγελίες πώλησης.
Οι σκελετοί αλουμινίου παράγονται μόνο τα τελευταία 25-30 χρόνια και έτσι δεν έχουμε στοιχεία για περαιτέρω διάρκεια, αλλά φαίνεται ότι και αυτοί αντέχουν ικανοποιητικά.
Οι γάστρες έχουν επίσης μεγάλη διάρκεια ζωής. Το Hypallon που χρησιμοποιείται για πολλά καλά σκάφη αντέχει για πάνω από 30 χρόνια. Οι παλιότερες γάστρες από λάστιχο είχαν γύρω στα 20 χρόνια ζωής. Νεώτερα υλικά που χρησιμοποιούνται τελευταία με σκοπό να μειώσουν τα βάρος του hypallon, έχουν ανάλογη αντοχή και διάρκεια με αυτό με μικρότερο βάρος. Συγκριτικά τα θερμοπλαστικά σκάφη γίνονται εύθραυστα με την ηλικία. Μετά από οκτώ ή δέκα χρόνια οι γάστρες τους καθίστανται «ύποπτες» και σε αυτή την φάση δεν είναι και δυνατό να επισκευαστούν ( μπαλωθούν). Το fiberglass φαίνεται να αντέχει καλά, αλλά αυτό συμβαίνει κυρίως στα ιστιοφόρα και τα μηχανοκίνητα πολυεστερικά σκάφη, όπου το πάχος του υλικού είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό που έχουν τα καγιάκ. Στα καγιάκ η τάση είναι για λεπτότερο και λεπτότερο υλικό με σκοπό την μείωση του βάρους, με αποτέλεσμα τα σκάφη να είναι πιο ευαίσθητα σε stress fractures ( ρωγμές τάσεως). Έτσι η διάρκεια ζωής των πολυεστερικών καγιάκ γίνεται μικρότερη από την διάρκεια των πτυσσόμενων. Να μην ξεχνάμε εδώ ότι με ένα καινούργιο πέτσωμα ( hull) και ένα καλό βερνίκωμα του σκελετού, το πτυσσόμενό μας κερδίζει άλλη μία ζωή, αφού ξαναγίνεται καινούργιο, όχι όμως χωρίς κόστος.
1. Αληθινοί απόγονοι των πρώτων καγιάκ των Εσκιμώων.
Όλα τα καγιάκ των βόρειων λαών έχουν τρία κοινά χαρακτηριστικά κατασκευής που τα καθιστούν υπέροχα θαλασσοπόρα σκάφη. Τα πτυσσόμενα καγιάκ μοιράζονται τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά κατασκευής και έτσι αποκτούν και τα χαρακτηριστικά αξιοπλοΐας των παραδοσιακών καγιάκ.
1. Η γάστρα είναι κατασκευασμένη από εύκαμπτο υλικό σαν ύφασμα.
2. Η δομή χρησιμοποιεί εσωτερικό σκελετό που αποτελείται από νομείς και διαμήκη μεγάλου μήκους στοιχεία.
3. Το σκάφος κάμπτεται επειδή τα μέρη του σκελετού και το εύκαμπτο κέλυφος ( γάστρα) προσδίδουν μία συνδυασμένη ενδοτικότητα.
Οι σύνδεσμοι των μερών του σκελετού των πτυσσόμενων καγιάκ είναι κατασκευασμένοι να αποσυνδέονται και έτσι έχουν αρκετή ευκαμψία. Το μέγεθος της ευκαμψίας διαφέρει ανάλογα τον κατασκευαστή και το μοντέλο, αλλά όπως και τα αρχαία βόρεια σκάφη υπόκεινται σε κάμψη και συστροφή, ανάλογα με τις κινήσεις του περιβάλλοντος νερού, σε όλο το μήκος του σκάφους. Αντιθέτως τα άκαμπτα πλαστικά σκάφη, δεν ενδίδουν με την κίνηση της θάλασσας. Είναι άκαμπτα και «ξερά».
(Πολλές πληροφορίες για την κατασκευή και ευκαμψία των παραδοσιακών καγιάκ θα βρείτε στο βιβλίο –μελέτη του George Dyson, BAIDARKA, γκουγκλίστε το. )
Η πιο χαρακτηριστική φράση για την διαφορά είναι του John Hearth, γνωστού μελετητή των καγιάκ και των τεχνικών κωπηλασίας τους (σε ελεύθερη απόδοση)… « το να κωπηλατείς ένα άκαμπτο πλαστικό καγιάκ είναι σαν να χορεύεις με την κούκλα της βιτρίνας, ενώ όταν κωπηλατείς με ένα πτυσσόμενο είναι σαν να έχεις ένα κανονικό χορευτή παρτενέρ».
2. Είναι εγγενώς περισσότερο αξιόπλοο ( seaworthy)
Η ευκαμψία που αναφέρθηκε παραπάνω, μαζί με άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά, προσφέρει στα σκάφη αυτά σημαντική διαφοροποίηση από τα ανάλογα άκαμπτα ξαδερφάκια τους. Τα πτυσσόμενα σκάφη κάμπτονται με διάφορους τρόπους. Κατ’ αρχάς κάμπτονται κατά μήκος καθώς «καβαλάνε» τα κύματα, αγκαλιάζοντας έτσι το νερό. Προφανώς τα κοντύτερα σκάφη κάμπτονται κατά μήκος λιγότερο από τα μακρύτερα. Επιπλέον τα σκάφη κάμπτονται και συστρέφονται και κατά πλάτος και πλαγίως. Στα ταραγμένα νερά οι κινήσεις αυτές του σκάφους απορροφούν μέρος της πρόσκρουσης των κυμάτων. Επιπλέον το μαλακό πέτσωμα στην γάστρα, θα αποσβέσει και αυτό μέρος της ενέργειας της πρόσκρουσης. Όταν βρεθείς σε αντιμάμαλο, κοντά σε μια βραχωδη ακτή, μέσα στο πτυσσόμενο δεν νοιώθεις ότι κοπανιέσαι, ούτε ότι το σκάφος σου παρασύρεται πέρα δώθε. Η ευκαμψία αυξάνει την αξιοπλοΐα ( ή την ευπλοΐα αν θέλετε).
Άλλα χαρακτηριστικά των πτυσσόμενων συνεισφέρουν στην αξιοπλοία του σκάφους. Αν δείτε από κάτω την γάστρα του σκάφους όπως προωθείται στο νερό, θα διαπιστώσετε ότι η πίεση του νερού δημιουργεί κατά μήκος της γάστρας κανάλια, καθώς η εύκαμπτη γάστρα πιέζεται μέσα στα διαμήκη τμήματα του σκελετού ( καρίνες ).Αυτά τα κανάλια βοηθούν το καγιάκ να ανθίσταται στις πλάγιες δυνάμεις και μειώνουν σημαντικά τον εκπεσμό ( ξέσυρμα ) και τον διατοιχισμό ( μπόντζι) από τον πλάγιο κυματισμό.
Το μεγαλύτερο πλάτος είναι και αυτό ένα χαρακτηριστικό που προσφέρει ευστάθεια. Τα πτυσσόμενα είναι γενικά πλατύτερα από τα άκαμπτα, αν και η διαφορά στην ίσαλο είναι πολύ μικρότερη από αυτή που υπολογίζεται στο ολικό πλάτος που περιγράφεται στα εγχειρίδια προδιαγραφών. Το επιπλέον πλάτος οφείλεται κυρίως σε ένα χαρακτηριστικό κατασκευής που άρχισε να χρησιμοποιείται στα πτυσσόμενα πριν 60 περίπου χρόνια, όταν θάλαμοι αέρος κατά μήκος των πλευρών του σκάφους ( sponsons) προστέθηκαν στο πέτσωμα, με σκοπό την ευκολία συναρμολόγησης. Το χαλαρό πέτσωμα «φοριέται» εύκολα στον σκελετό και τεντώνεται με το φούσκωμα των sponsons. To χαρακτηριστικό αυτό, πού σήμερα έχουν όλα σχεδόν τα πτυσσόμενα σκάφη, προσέφερε επιπλέον ασφάλεια και ευστάθεια. Αφ’ ενός προσθέτει στο σκάφος πλευστότητα, αν για κάποιο λόγο πάρει νερά και αφ’ ετέρου, όταν το σκάφος γείρει, ο αεροθάλαμος εισέρχεται στο νερό δημιουργώντας αυξημένη άνωση και έντονη αντίσταση στην ανατροπή, δηλαδή τεράστια δευτερογενή ευστάθεια.
Η αξιοπλοία των πτυσσόμενων έχει αποδειχτεί στην πράξη σε διασχίσεις ωκεανών και σε επικά ταξίδια σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, αλλά ας δούμε γιατί οι «καλοί τους τρόποι» είναι σημαντικοί ακόμα και για λιγότερο επικά ταξίδια και εξορμήσεις.
Ταχύτερη καμπύλη μαθήσεως.
Για να ανοιχτεί κανείς στη θάλασσα με οποιοδήποτε καγιάκ χρειάζεται να ξέρει τις βασικές τεχνικές και να έχει βασικές θαλασσινές γνώσεις για τον καιρό, τα κύματα, γνώσεις ναυσιπλοΐας κλπ.
Αυτό είναι δεδομένο. Όμως για να φτάσει κανείς σε επίπεδο που να νοιώθει ασφαλής σε ένα άκαμπτο σκάφος, χρειάζεται πολλές ώρες στην «σέλλα», για να αναπτύξει τεχνικές στήριξης και ισορροπίας, ώστε να νοιώθει ασφαλής σε συνθήκες που υπάρχουν ή μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της εξόδου του. Μερικά στενότερα άκαμπτα σκάφη απαιτούν συνεχή προπόνηση από τον κωπηλάτη για να μπορεί να τα τιθασεύσει.
Τα πτυσσόμενα σου δίνουν την δυνατότητα να συγκεντρωθείς περισσότερο στην ανάπτυξη της τεχνικής της κουπιάς προώθησης ( forward stroke), καθώς δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις συνέχεια ισορροπία και ημιστηρίξεις, μόνο και μόνο για να μην τουμπάρεις. Και τα πτυσσόμενα μπορούν να πλαγιαστούν δραστικά στην στροφή, αλλά ταυτόχρονα μπορείς να παραμένεις ήρεμος όταν σε κτυπάνε κύματα και αέρηδες από το πλάι.
Τελικά με τα πτυσσόμενα αναπτύσσονται πιο γρήγορα οι απαραίτητες ικανότητες, ώστε να μπορεί κάποιος να κωπηλατεί ασφαλής στις διαφορετικές καιρικές συνθήκες.
Καλύτερη αίσθηση στο νερό.
Παρά το γεγονός ότι τα πτυσσόμενα μοιάζουν ογκώδη και αδέξια, είναι ικανότατα στο να σε συνδέουν με το υδάτινο περιβάλλον. Τα εύκαμπτα κελύφη και σκελετοί τους, δημιουργούν μια αρμονία με την θάλασσα και τις δυνάμεις της αντί να τις αντιπαλεύουν.
Σε πολλά πτυσσόμενα η κουπαστή ( coaming) του κόκπιτ είναι αρκετά ψηλά από την επιφάνεια του νερού, έτσι ώστε να μην χρειάζεται «φούστα» (sprayskirt), παρά μόνο σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Αυτό είναι σημαντικό όταν κωπηλατείς σε συνθήκες ζέστης, καθώς δεν πνίγεσαι μέσα στο «φούρνο» του ζεστού καλυμμένου με νεοπρέν κόκπιτ. Από την άλλη πλευρά, αν κρυώνεις ή απλά θέλεις να αποφύγεις τον ήλιο, μπορείς να εφαρμόσεις το sprayskirt.
Συγχωρούνε τα λάθη.
Η μεγαλύτερη ευστάθεια και η ευκαμψία τους θα βοηθήσουν «να την βγάλεις καθαρή» την στιγμή που θα κάνεις το λάθος, είτε από απροσεξία είτε από έλλειψη τεχνικής, καθώς το σκάφος δεν απαιτεί να είσαι πάντα στα καλύτερά σου και με την καλύτερη τεχνική.
3. Το ίδιο σκληρό και πιο ανθεκτικό
Αντίθετα με ότι έχετε πιθανόν ακούσει, τα πτυσσόμενα δεν είναι ευαίσθητα και «μη μου άπτου». Συνολικά έχουν περίπου την ίδια ευπάθεια με τα σκάφη από fiberglass, αλλά διαρκούν περισσότερο και, σαν τις γάτες, έχουν και μερικές έξτρα ζωές. Ας δούμε τα μέρη του σκάφους ένα ένα.
Η γάστρα ( κέλυφος, πέτσωμα)
Γενικά πρέπει να συμπεριφερόμαστε στην γάστρα του πτυσσόμενου όπως και στην γάστρα ενός σκάφους fiberglass. Οι ιδιοκτήτες του fiberglass δεν διανοούνται να τα σέρνουν πάνω σε βράχια καλυμμένα με πεταλίδες, ούτε να τα βγάζουν σέρνοντας σε παραλίες με κοφτερά χαλίκια και βράχια. Κάτι τέτοιο θα κατέστρεφε γρήγορα το λεπτό στρώμα gelcoat που προστατεύει την γάστρα τους και θα εξέθετε το fiberglass σε ζημιές, μειώνοντας δραστικά την ζωή του σκάφους. Την ίδια προσοχή πρέπει να έχουμε για την γάστρα του πτυσσόμενου.
Τα θερμοπλαστικά άκαμπτα σκάφη, αντέχουν να υπόκεινται σε τέτοιες κακοποιήσεις, αλλά αυτές έχουν ένα τίμημα. Μικρές ή μεγαλύτερες χαρακιές αρχίζουν να συσσωρεύονται στην γάστρα του σκάφους, μειώνοντας την ταχύτητα στο νερό και εν τέλει μειώνοντας την ζωή της γάστρας.
Αφού είπαμε τα παραπάνω, πρέπει να πούμε ότι τα πτυσσόμενα είναι πολλών ειδών. Οι γνωστότεροι κατασκευαστές προσφέρουν επιλογές για γάστρες με ανθεκτικότερα υλικά και ενισχύσεις ( keelstrips) στα μοντέλα expedition. Οι γάστρες αυτές είναι σημαντικά ανθεκτικότερες ώστε να μπορεί το σκάφος να προσαράξει συρόμενο π.χ. σε ένα κομμάτι πάγου, σε μια βραχώδη ακτή, ή να περάσει από μια λίμνη με υποβρύχια βλάστηση που φθάνει μέχρι την επιφάνεια. Υπάρχουν ιστορίες για ταξιδιώτες που αναγκάστηκαν να κάνουν διαδρομές στην ξηρά ανάμεσα σε δύο υδάτινα σώματα, λύνοντας το σκάφος και σέρνοντας τα πράγματά τους μέσα στο πέτσωμα, σαν έλκηθρο., χωρίς να υποστούν ζημιές.
Γενικά, με λίγη προσοχή, τρυπήματα και σκισίματα είναι μάλλον σπάνια και συμβαίνουν από κακό υπολογισμό και «καλό» κτύπημα σε κοφτερό βράχο με τον/τους κωπηλάτη/τες μέσα στο σκάφος και όχι από την εναπόθεση στην παραλία.
Ο σκελετός
Η κατασκευή τύπου «εσωτερικός σκελετός και κέλυφος» του πτυσσόμενου καγιάκ είναι αρκετά ισχυρή και αντέχει αρκετή ταλαιπωρία. Δεν είναι εύκολο να σπάσει ένα μέρος του σκελετού. Οι συνθήκες που θα έσπαγαν κάποιο τμήμα του σκελετού του πτυσσόμενου, όπως π.χ. να κοπανηθεί από ένα τεράστιο κύμα πάνω στην ακτή, θα έσπαγαν και το κέλυφος ενός άκαμπτου fiberglass ή θα δημιουργούσαν ρωγμές που θα υποβάθμιζαν την αξιοπιστία του σκάφους. Η ίδιες συνθήκες θα μπορούσαν να «βαθουλώσουν» ή να τσακίσουν ένα θερμοπλαστικό.
Πολλοί σκελετοί πτυσσόμενων έχουν αποδείξει την ανθεκτικότητά τους στην στρατιωτική χρήση. Μια συνήθης πρακτική των ειδικών δυνάμεων είναι να ρίχνουν το πλήρως φορτωμένο πτυσσόμενο καγιάκ από ελικόπτερο που αιωρείται 3 με 5 μέτρα πάνω από τα κύματα. Η καταπόνηση είναι μεγάλη, λόγω του μεγάλου φορτίου, αλλά τα σκάφη δεν παθαίνουν ζημιές.
Τα πτυσσόμενα καγιάκ έχουν εντυπωσιακά μεγάλη διάρκεια ζωής . ΟΙ σκελετοί διαρκούν και διαρκούν. Οι ξύλινοι σκελετοί χρησιμοποιήθηκαν πρώτοι από την KLepper το 1907 και έτσι έχουμε για αυτούς περισσότερα στοιχεία. Υπάρχουν σκελετοί 90 και 100 ετών στο μουσείο της Klepper σε κατάσταση που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Ξύλινοι σκελετοί και ολόκληρα σκάφη 30-50 ετών δεν είναι σπάνια σε αγγελίες πώλησης.
Οι σκελετοί αλουμινίου παράγονται μόνο τα τελευταία 25-30 χρόνια και έτσι δεν έχουμε στοιχεία για περαιτέρω διάρκεια, αλλά φαίνεται ότι και αυτοί αντέχουν ικανοποιητικά.
Οι γάστρες έχουν επίσης μεγάλη διάρκεια ζωής. Το Hypallon που χρησιμοποιείται για πολλά καλά σκάφη αντέχει για πάνω από 30 χρόνια. Οι παλιότερες γάστρες από λάστιχο είχαν γύρω στα 20 χρόνια ζωής. Νεώτερα υλικά που χρησιμοποιούνται τελευταία με σκοπό να μειώσουν τα βάρος του hypallon, έχουν ανάλογη αντοχή και διάρκεια με αυτό με μικρότερο βάρος. Συγκριτικά τα θερμοπλαστικά σκάφη γίνονται εύθραυστα με την ηλικία. Μετά από οκτώ ή δέκα χρόνια οι γάστρες τους καθίστανται «ύποπτες» και σε αυτή την φάση δεν είναι και δυνατό να επισκευαστούν ( μπαλωθούν). Το fiberglass φαίνεται να αντέχει καλά, αλλά αυτό συμβαίνει κυρίως στα ιστιοφόρα και τα μηχανοκίνητα πολυεστερικά σκάφη, όπου το πάχος του υλικού είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό που έχουν τα καγιάκ. Στα καγιάκ η τάση είναι για λεπτότερο και λεπτότερο υλικό με σκοπό την μείωση του βάρους, με αποτέλεσμα τα σκάφη να είναι πιο ευαίσθητα σε stress fractures ( ρωγμές τάσεως). Έτσι η διάρκεια ζωής των πολυεστερικών καγιάκ γίνεται μικρότερη από την διάρκεια των πτυσσόμενων. Να μην ξεχνάμε εδώ ότι με ένα καινούργιο πέτσωμα ( hull) και ένα καλό βερνίκωμα του σκελετού, το πτυσσόμενό μας κερδίζει άλλη μία ζωή, αφού ξαναγίνεται καινούργιο, όχι όμως χωρίς κόστος.